گیلاس و آلبالو و روش پرورش و هرس

درخت گیلاس و درخت آلبالو

درخت گیلاس و آلبالو نخست در منطقه ای ما بین دریای خزر و دریای سیاه بطور وحشی پراکنده بودند. بعداَ توسط عوامل انتشار و انتقال به نواحی دیگر برده و گسترده یافته است. بررسیهای ما چنین نشان میدهد که امروزه در نواحی عباس آباد و مراد تپه همدان هنوز تعداد زیادی گیلاس وحشی وجود دارند.

مناسبترین مناطق کشت برای درخت گیلاس و آلبالو معمولاَ مناطقی است که عاری از خطر سرمازدگی و بادهای شدید میباشد. در مناطقی که درجه حرارت هوا خیلی زود بالا میرود. دوره خواب زمستانه درختان گیلاس و آلبالو قبل از بهار شکسته میشود. در معرض خطر سرمازدگی بهاره قرار میگیرند. زیرا حساسیت گلهای گیلاس و آلبالو به سرما زیاد میباشد.

بطور کلی چنین استنباط میشود که درختان گیلاس و آلبالو دردره های مرتفع و در خاکهای خشک و سبک بهترین رشد را خواهند داشت. آزمایشات مختلف نشان داده که درخت آلبالو نسبت به چگونگی شرایط محیطی، مخصوصاَ درجه حرارتهای زیر صفر مقاوم تر از درخت گیلاس میباشد. جهت مشاهده بیماری درخت میوه کلیک نمایید.

امروزه برای پرورش درخت گیلاس از روشهای مختلف استفاده میشود. مرسوم ترین آنها پایه بذری آلبالوهای وحشی است. در ایران، بیشتر پایه آلبالوی تلخه و آلبالوی نرک مورد استفاده قرار میگیرند.

پرورش گیلاس و آلبالو

ازدیاد و تکثیر پایه درختان گیلاس معمولاَ از طریق بذری انجام گرفته و بدین ترتیب اکثر درختان پابلند میباشند. ۱/۱۲ F را می توان از طریق غیر بذری بوسیله خواباندن شاخه ها و پا جوش ازدیاد نمود. بدین منظورباید پس از آن که نهال پایه ۱/۱۲ F جوانه زد و جوانه ها آنها رشد نمودند.

فوراَ توسط مقداری خاک روی آن را پوشاند و سبب ریشه زدن آنها شد. به همین سبب درختانی که برروی این پایه قرار دارند قدری کوچک و یا پاکوتاه میباشند.

برای ازدیاد آلبالو نرک و آلبالو تلخه که از طریق کاشت بذر آنان انجام میگیرد. باید توجه داشت که بذر را قبل از کاشت استراتیفیه نموده و سپس در اوایل بهار در خزانه مورد کشت قرار دارد.

بهترین طریقه استراتیفیکاسیون برای بذرهای گیلاس و آلبالو، نگهداری آنها به مدت ۱۲۰ روز در درجه حرارتهای ۵تا ۷ درجه سانتی گراد و سپس بمدت ۱۰۰ روز در درجه حرارتهای بین ۱-تا۲- درجه سانتگراد میباشد. بطور کلی وزن هر ۱۰۰۰ دانه آلبالو نرک در حدود ۱۷۵ گرم و هر ۱۰۰ گرم آن در حدود ۵۷۰ دانه دارد. همین طور  ۱۰۰۰ دانه آلبالو تلخه ۹۰ گرم وزن دارد.

برای درختان آلبالو اکثراَ پایه آلبالو مورد استفاده قرار میگیرد. میوه درختانی که برروی این پایه ها قرار دارند. دارای مرغوبیت فراوانی بوده و میزان سازگاری پایه و پیوندک نیز بسیار زیاد است. در صورتی که درختان پیوندی برروی آلبالو نرک دارای میوه ریزی باشد. درجه سازگاری آنها بسیار کم است.

هرس گیلاس و آلبالو

بطور کلی درختان گیلاس و آلبالو را به انواع اشکال مختلف گرد و پهن پرورش می دهند. ولی امروزه بیشتر فرمهای کروی نیمه پاکوتاه برای گیلاس و فرمهای  پاکوتاه برای آلبالو توصیه میشود.

از انواع فرمهای پهن بادبزنی با شاخه افقی و مایل و فرم ساده و دوبل مرسوم میباشد. بعنوان یادآوری اشاره میشود که درختان گیلاس را تقربیاَ شبیه به درخت سیب هرس میکنند.

عملیات سربرداری از ۶۰ تا ۶۰ سانتیمتر سطح خاک انجام میگیرد. بطور کلی تعداد شاخه اصلی گیلاس و آلبالو را برحسب فرم بین ۳ تا ۴ شاخه در نظر میگیرند. بنابراین هرس اولیه گیلاس و تربیت نهال بنحوی که شاخه اصلی از نقاط مختلف تنه با فواصل حدود ۳۰ سانتیمتر در جهات مختلف پدید آید انجام میشود. شاخه اصلی زوایای واقعی خود را یافته و از بسته بودن زاویه آنها جلوگیری شود.

هرس باردهی

معمولاَ درختان گیلاس دارای رشد عمودی زیادی میباشند. ارتفاع آنها گاهی تا ۲۰ متر هم میرسد. در حالی که درختان آلبالو دارای رشد ضعیفتر بوده و ارتفاع آنها به ۵ تا ۸ متر میرسد. بطور کلی در روی درختان گیلاس و آلبالو دو نوع جوانه یکی جوانه برگ ودیگری جوانه گل را میتوان تمیز داد.

جوانه انتهایی همیشه جوانه برگی بوده و جوانه گل برروی شاخه مختلف در قسمتهای جانبی ظاهر میشوند. درهر حال نحوه استقرار جوانه های گل و برگ برروی شاخه های درختان گیلاس و آلبالو کم بیشت متفاوت میباشند.

در درخت گیلاس بیشتر جوانه گل بصورت مجتمع برروی شاخه دو ساله قرار دارند. در حد فاصل بین شاخه دوساله و یک ساله مقدار کمی گلهای منفرد تشکیل میشود. اصولاَ میوه گیلاس برروی زائده بارده کوتاه تشکیل میگردد. در درختان آلبالو چوبهای یکساله حامل جوانه گل بوده و بیشتر محصول را در روی آنها تشکیل میشود.

شاخه رویشی و تولید مثلی در روی گیلاس و هرس آنها 

چوبی، حامل تعدادی جوانه برگ میباشند برحسب شدت و قدرت رشد آنها ۳ تا ۵ جوانه را نگاه داشته و بقیه قطع میشوند.

مرکب، این شاخه ها حامل جوانه برگ و گل بوده و هرس در روی آنها همانند شاخه چوبی میباشد.

منشعب، معمولاَ اینگونه انشعابات قوی و طویل ظاهر میشوند. هرس در روی آنها از جوانه استیپولر صورت میگیرد.

نرک، اینگونه شاخه ها، شاخه چوبی خیلی قوی میباشند. اگر این شاخه ها به منظور شکلدهی بکار روند. با حفظ ۵ تا ۶ جوانه بقیه را سربرداری میکنند. در غیر اینصورت بایستی از نزدیک جوانه استیپولر حذف گردند.

براندی یا شیفون، این شاخه ها معمولاَ کوتاه بوده و حامل جوانه گل میباشند. برحسب جوانه انتهایی و استیپولر حامل جوانه برگی هم هستند. حال اگر شیفونها خیلی کوتاه باشند. انها را کاملاَ حفظ مینماییم. اگر مایل باشند، جوانه انتهایی را قطع میکنیم. درحالتی که شیفون ها مسن و طویل میگردند. همانند شاخه نرک با آنها عمل میشود. (گیلاس و آلبالو).

شاخه طویل، این شاخه ها میتوانند بعداَ حامل جوانه گل گردند. بنابراین از یک دوم یا دو سوم طول قطع میشوند.

گلهای مجتمع

اندامهای کوتاهی که از توده گلها تشکیل شدند. بهترین اندام باردهی در گیلاس میباشند. به هیچ وجه آنها را نبایستی دستکاری نمود. همچنین کورسونهایی که حامل جوانه گل بصورت منفرد هستند بایستی آنها را حفظ نمود.

اگر کورسون های مسن حامل گل مجتمع و شاخه چوبی باشند. شاخه چوبی را قطع میکنند تا گلهای مجتمع رشد و نمود کافی برای تولید بار داشته باشند. در حالت خاصی که روی پاره ای از درختان گیلاس و آلبالو میتوان مشاهده نمود، وجود کورسون مسن همراه با مقدار زیادی توده گل مجتمع است . در این شرایط ۲ تا ۳ دسته از گلهای مجتمع رانزدیک شاخه های چوبی نگاه داشته و بقیه را حذف میکنند.

بطور کلی عملیات هرس زمستانه در درختان گیلاس و آلبالو پس از چند سال فقط بمنظور حفظ فرم و ایجاد شرایط مناسب برای جریان هوا ونور میباشد. شاخه افقی و خیلی قوی را بایستی کوتاه نمود و شاخه خیلی طویل را کوتاه کرده و مرکز درخت را از شاخه اضافی خالی نمود.

پنسمان

بطور کلی عملیات هرس تابستانه که پنسمان قسمتی از آن میباشد. در روی شاخه طویل کمتر انجام و در شاخه جانبی بطور محدود و کم صورت میگیرد. اولین پنسمان از روی ۲ تا ۳ برگ و بعداَ از روی یک یا دو برگ انجام میشود.

در فرمهای بادبزنی برای حفظ فرم و تبدیل سریع جوانه های برگی و به جوانه های گل و جلوگیری از گسترش سریع گورمان ها عملیات پنسمان انجام میشود. در درختانی که بفرم آزاد پرورش مییابند در آغاز فقط به سربرداری اکتفا مینمایند.

هرس درختان آلبالو شباهت به هرس درختان گیلاس دارد. با این تفاوت که هرس دردرختان آلبالو باید در دفعات بیشتری صورت گیرد. زیرا جوانه درختان آلبالو اگر در سال اولیه شکفته نشوند در سال بعد قدرت رویش خود را از دست داده و شاخه قدری خالی و یا عاری از شاخه فرعی میشوند. (گیلاس و آلبالو).

سوالات متداول در خصوص گیلاس و آلبالو

۱. چگونه می‌توان درخت گیلاس را پرورش داد؟
درخت گیلاس به آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز نیاز دارد. باید در محلی که دارای نور آفتاب کافی است قرار داده شود و در زمینی که دارای زهکشی مناسب است کاشته شود. همچنین، به دلیل اینکه درخت گیلاس به آب زیادی نیاز دارد، باید به طور منظم آبیاری شود.

۲. چگونه می‌توان درخت آلبالو را پرورش داد؟
درخت آلبالو نسبتاً آسان برای پرورش است. این درخت به خاک حاصلخیز و آب و هوای معتدل نیاز دارد. باید در محلی که دارای نور آفتاب کافی است قرار داده شود و در زمینی که دارای زهکشی مناسب است کاشته شود. همچنین، به دلیل اینکه درخت آلبالو به آب زیادی نیاز دارد، باید به طور منظم آبیاری شود.

۳. چه مشکلاتی ممکن است در پرورش درخت گیلاس وجود داشته باشد؟
مشکلاتی که ممکن است در پرورش درخت گیلاس وجود داشته باشد عبارتند از:
– نبود نور کافی برای درخت.
– خاک نامناسب.
– آبیاری نامناسب.
– آفات و بیماری‌های گیلاس.

۴. چه مشکلاتی ممکن است در پرورش درخت آلبالو وجود داشته باشد؟
مشکلاتی که ممکن است در پرورش درخت آلبالو وجود داشته باشد عبارتند از:
– نبود نور کافی برای درخت.
– خاک نامناسب.
– آبیاری نامناسب.
– آفات و بیماری‌های آلبالو.

۵. چگونه می‌توان از آفات و بیماری‌های درخت گیلاس و آلبالو جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از آفات و بیماری‌های درخت گیلاس و آلبالو، باید به دور از استفاده از کودهای شیمیایی و سموم باشید و از روش‌های طبیعی مثل استفاده از کودهای آلی و تغذیه مناسب برای درخت استفاده کنید. همچنین، باید به دور از آبیاری بیش از حد و استفاده از خاک نامناسب باشید. در صورت بروز آفات و بیماری‌ها، می‌توانید از روش‌های طبیعی مثل استفاده از قارچ‌کش‌های طبیعی و تغذیه مناسب برای درخت استفاده کنید.