سفیدک دروغین از بیماری درخت انگور
این بیماری درخت مو (انگور) در ایران ابتدا توسط اسفندیاری در سال ۱۳۲۵ گزارش شدست. در حالیکه زادگاه آن امریکای شمالی و بتدریج به سراسر موستانهای جهان انتقال میابد. سفیدک کرکی یا سفیدک داخلی در مناطقی که هوا در فصل رشد مرطوب و بارانی بیشتر شایع است. قارچ مولد بیماری قادر به تمامی قسمتهای سبز، بویژه برگها حمله نماید. لکه بیماری در سطح بالایی برگ ابتدا برنگ زرد کمرنگ با ظاهری روغنی و در مراحل پیشرفته به رنگ زرد تا قهوه ای متمایل به قرمز زاویه دار و محدود برگهای ظاهر میشود.
اسپورزایی قارچ بصورت توده ای ظریف، متراکم و سفید با رشد پنبه ای در سطح تحتانی برگها مشهود است. آلودگی برگها مهمترین منبع برای عفونت حبه ها و نیز عامل زمستان گذارنی قارچ محسوب میشود. سفیدک یکی از بیماریهای رایج در تاکستانهای کشور محسوب میشود. عامل بیماری تمام اندامهای سبز مو را آلوده میکند. علائم بیماری بر روی برگها بصورت لکه گرد با حاشیه نامشخص و برنگ زرد متمایل به قهوهای ظاهر میشود این لکه ها بنام لکه روغنی نیز شناخته میشوند.
در سطح زیرین نقاط کوچک زرد رنگ بعداً اسپور انژیو فورهای قارچ بصورت پوشش کرکی، نرم و خاکستری رنگ تشکیل میشود. قسمتهای آلوده بتدریج مرده وبرنگ قهوه ای در میآید. لکه مرده نامنظم و بهم پیوسته و قسمهای وسیع مرده ای روی برگ بوجود آمده و برگها قبل از موعد خزان میکنند.
عامل سفیدک داخلی درخت مو
عامل سفیدک داخلی مو بصورت اوسپور در داخل برگهای مرده و گاهی در میوه و شاخه مرده زمستان گذارنی میکند. با قرار گیری اسپورانژیوم در سطح بگرهای خیس یا خوشه و ساقه جوانه زده و تولید زئوسپور میکند. زئوسپور در درجه حرارت ۷ درجه سانتیگراد در حدود ۲۸ ساعت و در ۳۰ درجه سانتیگراد صرفاً یک ساعت دوام خواهند داشت. بهترین دما جهت جوانه زنی زئوسپورها بین ۲۳-۱۰ درجه سانتیگراد میباشد. فاصله زمانی بین شروع آلودگی و تشکیل اسپورانژیوم جدید ۱۸-۵ روز بطول می انجامد.
جمع آوری و مدفون سازی برگها در انتهای فصل در کاهش بیماری سفیدک نقش موثری دارد. برش شاخه نزدیک بزمین جهت بهبود تهویه و خشک نگه داری شاخ و برگ از جمله موارد کنترل عامل بیماری محسوب میشود. موثرترین قارچ کش جهت کنترل سفیدک دروغین شامل محلول بورد و فربام و کاپتان که زمان سمپاشی قبل از گل دهی شروع و هر ۱۰-۷ روز تکرار میشود و زمان دفعات سم پاشی بسته به شرایط محیطی و تعداد مدت بارندگی در طول فصل زراعی متغیرست.
مشاهده موارد بیشتر در آپارت بیژن صمغ آبادی
بیماری سرطان کالی ریشه و ساقه مو
این بیماری در سال ۱۸۵ میلادی در اروپا روی درخت مو گزارش شدست. بیماری سرطانی ریشه و ساقه در ایران اولین بار در سال ۱۳۳۷ از روی مو جمع آوری گردیده است. مناطق انتشار بیماری بیشتر در شهرهای قزوین، تاکستان، قم، آذربایجان، خراسان، اراک، بروجرد، ابهر، کرمانشاه، نائین، یاسوج، نجف آباد، شهرکرد و بروجن شایع است. باکتری عامل این بیماری در خاک زندگی میکند. براحتی از طریق زخم وارد یاخته گیاه و باعث تورم و تشکیل غده یا تومورهای سرطانی کوچک و سفید رنگ در گیاه میشود. این غده در آغاز نرم و رنگ پریده و بتدریج سخت و قهوه ای رنگ میشوند.
پس از مدتی بافتهای گیاهی فاسد میشوند. بیماری ابتدا بصورت برجستگیهای روی شاخه و ریشه بخصوص نزدیک به سطح خاک ظاهر میشود. تومورها بیشتر روی ریشه و ساقه نزدیک به سطح خاک تشکیل و گاهاً روی شاخه مو و سایر درختان نیز در ارتفاع ۱۵۰ سانتیمتری و حتی روی دمبرگها و رگبرگها ظاهر میشوند. علائم بیماری بیشتر روی ساقه دوساله، چند ساله و ریشه ظاهر میشود. خوشه انگور روی ساقه مبتلا تنک و کم آب و گاهی میوه روی ساقه مبتلا به بیماری خشک میشود. در بعضی از کشورها بیماری سرطان طوقه و در بعضی از گیاهان میزبان با استفاده از مبارزه بیولوژیک و مصرف مواد شیمیایی ریشه کن کننده و بخوبی کنترل شدست.
مبارزه بیولوژیک و مصرف مواد شیمیایی
مبارزه بیولوژیک به کمک سویه K84 باکتری A.radiobacter انجامن میشود. روش کار بدین شرح است که گیاهان میزبان را با باکتری آلوده و آنها را دربرابر ورود باکتری بیماریزا از راه زخم مقاوم میسازند. سویه k84 باکتری مذکور در گیاه تولید نوعی آنتی بیوتیک مینماید که مانع از ورود بعضی از سویه باکتری بیماریزا در گیاه می گردد.
از مصرف ماده گیاهی ریشه کن کننده، جهت از بین بری گالهای تشکیل نتایج متفاوتی حاصل شدست. ریشه کن کننده نظیر سفید در انهدام انساج گال موثرند. چون توسعه و پیشرفت سرطان طوقه، رابطه نزدیکی با بروز صدمات سرمازدگی داردآ لذا هر اقدامی که باعث کاهش خسارت سرمازدگی شود. در کنترل بیماری موثر واقع میگردد.
در نواحی شمال شرقی ایالات متحده امریکا از تاکهای چند تنه استفاده میشود. تا در صورت آلودگی یا سرمازدگی آنها بتوان از بقیه استفاده نمود. استفاده از ارقام عاری از بیماری از راه موثر در کنترل بیماری تاکستانهای جدید محسوب میشود.
پوسیدگی خاکستری مو
پوسیدگی خاکستری مو در اکثر موستانهای جهان شیوع داشت. در سالهای گذشته بعنوان بیماری درجه دوم شناخته میشود. اما بعد ازشیوع اپیدمی فیلوکسرا، احیاء موستانها با استفاده از نهالهای پیوندی در اروپا اهمیت زیادی پیدا کرد. قارچ مولد بیماری بصورت فرم جنسی (Sclerotinia Fuckeliana) و فرم غیر جنسی ( Botryeis cinerea Pers) وجود دارد. صرفاً شکل غیر جنسی آن در مو کاریها به چشم میخورد. در سالهایی که تابستان بارانی و مرطوب و از آفتاب کمتری برخوردار است. قارچ عامل بیماری در خزانه ها برگها را آلوده و لکه پهن برنگ قهوه ای مایل به قرمز تولید میکند.
همچنین در روی شاخه جوان مو، لکه طویل با حاشیه سیاه قهوه ای بوجود و این شاخه ها پژمرده میشوند. البته خسارت مهم این بیماری در زمان رسیدن جبه انگول اتفاق می افتد که عامل بیماری از طریق زخمهای حاصله توسط کرم خوشه خوار انگور و سوختگی ناشی از اثر شیمیایی نامطلوب و یا ترکیدن پوست میوه ها در اثر ازدیاد مقدار آب میوه، انگور میشود. این قارچ حبه کاملاً رسیده را بسرعت آلوده و آنها را از بین میبرد. در این حالت انگورهای سفید آلوده ، برنگ قهوه ای و انگورهای سیاه برنگ متمایل به قرمز در می آیند.
این نوع انگورها در زمان نگهداری در سردخانه اغلب نوعی پوسیدگی مرطوب روی ناحیه محرو خوشه بوجود می آید که از توده متراکم میسلیوم و گاهاَ همراه با اسپور پوشیده شدست. روی حبه آلوده لکه مدور قهوه ای رنگ بوجود آمد. بتدریج تمام سطوح حبه را احاطه میکند. در نتیجه بتدریج سطح حبه انگور به حالت لیز در می آید. عامل بیماری در مواقعی که هوا بارانی است از طریق دم میوه و محور خوشه وارد خوشه و باعث خشکیدگی آنها می شود.
راه مبارزه با این آفت مو
در نواحی مرطوب جهت مبارزه با پوسیدگی خاکستری مو در موهای حساس دو یا سه مرحله سمپاشی روی خوشه انگور (درخت مو) از اوایل تیر تا اواسط مرداد ماه صورت می گیرد. این مبارزه در بین فواصل سمپاشی بر علیه میلیدیو انجام میگیرد. اولین سمپاشی بر علیه بوتویتیس زمانی انجام میگیرد که حبه انگور یا درخت مو تشکیل باشند. این عمل بمنظور ضد عفونی ضایعات حاصله در مرحله گلدهی و تشکیل حبه ها میباشد.
سمپاشی مرحله دوم زمانی انجام میگیرد که حبه ها به اندازه نخود فرنگی رسیده باشد. سمپاشی مرحله سوم زمانی که میوه در حال رسیدن هستند. قارچ کشهایی که برعلیه میلیدیو استفاده میشود. براسای دی کلوفلوانید یا فولیپ بعلاوه مس میباشد. در سالهای که تابستان بارانی دارد. برای موهای حساس از قارچ کشهای اختصاصی که از مشتقات Dichoromilire 3،۵ میباشد استفاده میشود.
آفات مهم مو
زنجره موه – این آفات از مهمترین آفات موستانهای کشورمان محسوب میگردد. خسارت عمده این آفت بوسیله پوره حشره بر روی ریشه درخت مو بوجود میآید. براثر حمله رنجره مو، برگها زرد و رشد شاخه جوان کاهش مییابد همچنین حبه ها کوچک مانده و بوته ها بتدریج ضعیف وخشک خواهند شد. حشرات بالغ در نیمه مرداد ماه ظاهر و در زمانیکه دما به حدود ۲۵-۲۰ سانتیگراد برسد. شروع به فعالیت از شیره مو تغذیه مینماید. جهت مبارزه با آفت زنجزه درخت مو (انگور) باید شاخه آلوده را قطع نمود. از ارقام مقاوم استفاده نمود.
آفت فیلوکسرا
این آفت بومی امریکا و از خطرناکترین حشراتی است که به درخت مو حمله میکند. در حال حاضر این آفت جزو آفات قرنطینه ای ایران است. زیست شناسی حشره بدین گونه است که حشره ماده بدون دخالت حشره نر تخمگذاری و تخم ها بارور شوند. حشره بالغ بیضی شکل و حدود یک میلی متر طول و ۲/۱ میلیمتر عرض دارد. رنگ آن در فصل تابستان زرد مایل به سبز ودر پاییز زرد مایل به قهوه ای است. این آفت اغلب روی ریشه ها زندگی و همان جا تخم ریزی و زمستان را به حالت خواب روی ریشه ها میگذارند.
درهنگام بهار و زمانیکه دمای محیط به ۱۰ درجه سانتیگراد یا بیشتر رسید. فعالیت حشره فیلوکسرا تا اوایل زمستان معمولاً ۵-۳ نسل و گاهاً بیشتر پدید می آورد. خسارت آفت مذکور از طریق مکیدن شیره گیاهی ریشه ها اتقاق می افتد. که در اینصورت گالهایی بر روی ریشه جوان مو بوجود می آید. این گالها پس از گذشت حدود یک ماه رشد ریشه متوقف میگردد. موستانهایی که در اراضی شنی احداث میشوند معمولاً مورد حمله این آفت قرار نمیگیرد.
در حالکه خاکهای سنگین رسی موقعیت مناسب برای رشد این حشره بر اثر سله بستن خاک ایجاد میکند. جهت پیشگیری از آلودگی و خسارت آفت باید در زمان کاشت قلمه ریشه دار ابتدا خاک ریشه ها را شسته و بوسیله سموم گازی مانند متیل بروماید آنرا ضد عفونی نمود. در صورت وجود فیلوکسرا در خاک بهترین روش مبارزه، استفاده از پایه مقاوم به آفت است. پیوند زنی ارقام مرغوب روی پایه درخت مو نیز برای مقابله با این آفت مهم توصیه میشود.
آفت خوشه خوار انگور
شب پره خوشه خوار انگور در اکثر موستانهای کشور رشد میکند. این آفت در مرحله لاروی به میوه انگور حمله میکند. طول حشره در حدود ۱۲-۷ میلیمتر میرسد. بالهای جلویی آن به رنگ آبی قهوه ای با لکه خاکستری و بالهای عقبی برنگ قهوه ای متمایل به خاکستری است. حشره خوشه خوار انگور زمستان را بصورت شفیره در پیله های سفید رنگ در زیر پوست تنه مو میگذارند. شبپره جوان بتدریج در اوایل بهار از حفره های خارج و در اواخر خرداد قابل مشاهده خواهد بود.
این پروانه در شبهای گرم و آرام به پرواز درمیآید. درحین پرواز جفتگیری میکنند. بعد از گذشت ۳-۲ روز، حشره ماده بروی برگها، گلها و شاخه جوان شروع به تخمگذاری مینماید. تخمهای حشره به رنگ سفید مایل به خاکستری و بعد از ۲۱-۱۶ روز لاروها بطول ۱۰ میلیمتر میرسند. رنگ لاروها سبز مایل به خاکستری و در این مرحله به گلها و میوه درخت مو همان انگور حمله و در آنها تارهای ابریشمی ایجاد میکند. در داخل آن دوره شفیرگی خود را می گذارند. پس از مدتی نسل دوم حشره ظاهر می شود.
در صورت گرمی منطقه تا ۴ نسل از این حشره تولید شود. در نسلهای سوم و چهارم فعالیت این کرم در شب بیشتر از روز و لاروهای حاصل از آخرین نسل سالیانه در پاییز به زیر پوست تنه و شاخه مو خزیده و زمستان را درون پیله خو بصورت شفیره میگذارند. جهت مبارزه با این آفت بوته آلوده ار حذف نمود. استفاده از سموم دیازینون، گوزاتیون، زولن، اکامت و سوپر اسید توصیه میکنیم.
بهترین زمان سم پاشی
۲۰-۱۵ روز پس از ریزش گلها می باشد. خسارت این آفت در انگورهای دیم بسیار کمتر از انگورهای آبی است. در مناسطقه تحت پوشش پروژه که انگور آبی کشت میشود. در هر فصل زراعی ۵ مرتبه سمپاشی بر علیه این افت انجام می گیرد دو بار از سمپاشی ها معمولاً ۲۹ روز قبل از برداشت محصول آغاز میگردد. مهمترین آفت کش که کشاورزان جهت مبارزه با آفت مزبور استفاده میکنند. شامل دیازینون به نسبت ۲ در هزار، دسیس یک در هزار و فنوالرایت یک درهزار است.
کنه گال زای مو
کنه گال زای مو شباهت زیادی به کنه تار عنکبوتی دارد. طول این کنه حدود ۱۵/. میلیمتر میباشد. کنه گال زا زمستان را درون جوانه درخت مو سپری نموده و در اوایل بهار با شروع رشد رویشی مو، سطح زیرین برگهای مو را مورد حمله قرار میدهد. از طریق تارهای سفید رنگی که تولید میکند. باعث ناهمواری در پهنک برگ میشود.
لکه یا ناهمواری بوجود آمده روی برگها بر اثر شستشو از بین نمیرود. برگها بعد از حمله آفت تغییر رنگ میدهد. برنگ زرد روشن برنگ مایل به قهوه ای در می اید.چنانچه شدت حمله آفت شدید باشد. برگها به داخل پیچیده خواهند شد. از بهترین روش مبارزه با این آفت میتوان با استفاده از سموم کنه کش تدیون – توکسافن، کلتان ۰.۶ و گوگرد بصورت پودر و تابل اشاره نمود.
شپشک مو
این افت جزو انگهای حیوانی مو که هم ریشه و هم برگ ها را آلوده میکند در حال حاضرجهت مبارزه با آن، بیشتر از سموم سیستمیک استفاده میگردد. در حالیکه میتوان از پیوند موهای اروپایی روی پایه امریکایی که در مقابل شپشک مو مقاومند. با آن مقابله کرد چرا که سیکل زندگی این آفت بگونه ای که اجباراً قسمتی از زندگی خود را باید روی ریشه مو سپری کند. از آنجایی که پایه مقاوم امریکایی بوی اجازه و امکان زندگی نمی دهد ، به ناچار رشد و زندگی آن متوقف و از بین میرود. جهت مقابله با این آفت از پایه های مقاوم استفاده شود.
