طراحی حرفه ای منظر چیست
طراحی منظر، شکل دهی به محیط در قالب هماهنگی فرم و بافت و مقیاس و سازماندهی خلاقانه سیستم محیط زیست و با توجه به فرهنگ و عرف که دائماً در حال تغییر هستند. هیچ طراحی منظر موفق نخواهد بود. مگر اینکه نیاز روح مکان و مردمی که در آن طرح دخیل و سهیم هستند برآورده سازد.
در صورتی این نیاز برآورده میگردد. طراح معمار منظر از روابط متقابل عوامل محیط زیست و فرهنگی منطقه آشنایی کامل دارد. طراحی منظر نوعی معماری که افراد متفاوت در زمانهای متفاوت آنها را بصورتهای متفاوت تجربه میکنند. طراحی فضای سبز و منظر باید همانگونه که برای شناخت فرهنگ خود از دانش کافی بهره مند باشد. توانایی خوانش کتاب منظر را نیز داشته باشد. در نتیجه یک محیط و طراحی منظر خاص برای مردم مختلف معانی مختلفی را بیان مینماید.
همه براین عقیدند هر محیط و منظری هم بیان کننده طبیعت و هم بیان کننده فرهنگ میباشد. تفسیر فرد از طراحی منظر معمولاً بسیار پیچیده و غیر قابل وصف و کلمات نمیتوانند ظروف معانی این تفسیر باشد.
مهمترین نقشه های منظر
از مهمترین نقشه های منظر بیان لحظه ای فرایند های جاری خاک و آب و گیاه و روابط بین آنها که در این طراحی منظر مورد بررسی قرار میگیرند. خاک، شیب، سنگ، صخره، آب ساکن، آب جاری، و گیاه با توجه به زیبایی، رنگ، بافت و شکل اندازه و انتخاب درخت مناسب و درختچه، کاربری و ایجاد مانع مورد توجه اینگونه طراحی منظر قرار میگیرد.
هیچ طراحی منظر موفق نخواهد بود مگر اینکه بین این عوامل طبیعی سه گانه خاک، آب، گیاه تعادلی منطقی ایجاد کنند. این تعادل جامه عمل نخواهد پوشید. مگر اینکه خواسته شما و امکانات اقتصادی و وضع زمین از نظر سطح و شیب کاملاً مشخص و معین باشد.
بررسی منطقه از نقطه نظر فرهنگی، عرفی، مذهبی، امکانات تهیه مواد طبیعی گیاهی و ساختمانی مورد توجه و یادداشت برداری قرار گیرند.
درختان منطقه معرف آب و هوای محل هستند. اطلاعات جامع تر نزد اهالی محل و فروشندگان و سازندگان میباشد. اجرای طرح بصورت ضربتی و بدون مطالعه کامل پشیمانی و حسرت بار ببار میاورد. در اجرای آن هیچ عجله نکنید. روز به روز اطلاعات شما کاملتر میگردد. بعضی از خواسته روز گذشته منتفی و تغییر خواهند کرد. به هیچ پیشنهادی فوراً جواب مثبت ندهید. جواب را به فردا موکول کنید. قبل از اینکه برای طراحی منظر قلم و کاغذ در دست بگیرد. احتیاج به اطلاعاتی دارید که اهم آنها در زیر میاید.
نکات مهم در طراحی منظر
۱- چشم انداز: از هر کنج از پشت بام تا آشپزخانه و اطاق نشیمن از طبقه دوم یا پنجره ویلائی که هنوز نساخته اید بصورت خیالی (سرک) بکشید. آیا مناظری که از باغ همسایه و یا باغهای دورد دست و کوهها و جنگلهای مجاور در این سرک کشیدن عایدتان میگردد شما را قانع میسازد؟ ارتباط عناصر از جهات و ارتفاع مختلف سطح و بالا و پایین و عقب و جلو متفاوت هستند. برحسب اینکه بیننده از کجای طرح به عناصر تشکیل دهنده توجه کند. معمولاً سه موقعیت دید را میتوان برای آن تعریف کرد.
- دید سطح
- دید از بالا
- دید از پایین
انوع موقعیت های دید
منظره از سطح آشناترین و شایع ترین نماد برای بینندگان که در شبانه روز ۸۰ درصد موارد حوزه دید آنها تشکیل میدهند.
طراحی منظر از پایین مانند ناظری که از ته دره به بالا نگاه کند، برحسب افراد مختلف احساس امنیت و یا برعکس حالت غمزده و افسردگی را به همراه دارد. جذابترین حوزه، دید از بالاست که بیننده برکل مناظر اشراف کامل دارد. و هر چه ارتفاع بیشتر باشد جذابیت بیشتر خواهد بود.
در کاشت گیاهان فضای سبز توجه نمود. (۱۲ گام احداث فضای سبز) که گیاهان بارنگ تیره و بافت ضخیم و خشن مانند سوزنی برگان خود را به بیننده نزدیکتر میکنند. در نتیجه باغ کوچکتر جلوه میکند. آنها را نزدیک به حوزه دید یا در پیش زمینه کاشت نمود. برعکس گیاهان با رنگ روشن و مینیاتوری با بافت ریز و نرم از بیننده فرار میکنند و باغ را بزرگتر جلوه میدهند. آنها را در پس زمینه کاشت نمود.
خط و مخروط دید
برحسب اینکه قد بیننده چند سانتی متر و خط دید آن بین یک متر تا ۱۸۰ سانتیمتر متغییر و اشیاء را فقط در همین خط میتواند مشاهده کند. اصولاً ارتفاع دیوار را کمی بالاتر از ۸/۱ متر انتخاب میکنند. جسمی که بیننده آن را مشاهده میکند.
در باغهای صخره ای ذکر گردیه اک ارتفاع تپه مصنوعی یا صخره در زمین چمن با سطح آن تپه رابطه ای منطقی برقرار کند. همانطور که در طبیعت مشاهده میگردد بای یک شیب طبیعی به قله یا نوک تپه برسد. ارتفاع دیوار در یک باغ، با سطح کم در حد حیاط معمولی زمانی منطقی که حدود یک سوم یا نصف عرض طرح باشد طول و عرض و ارتفاع ساختمان نیز از همین قاعده پیروی کرده و هماهنگی خاص خود را می طلبد.
رعایت مقیاس
پس از ورود بیننده به محوطه طراح منظر اختیار چشم وی را بدست بگیرد. از طریقی منطقی وی را به ساختمان و یا محل نشستن هدایت کند. ایجاد گذرگا ه برحسب نظر طراح منظر و اینکه نقطه کانونی در چه محلی قرار گرفته و یا چه شئی ناخوشایندی نباید دیده شود و پیچ و خم و عرض گذرگاه کمتر و یا زیادتر میگردد.
در مخروطی واقع که خط دید آن وسط آن مخروط میگذرد. حرکت حدقه چشم بیننده دائماً در اختیار طراح منظر باشد. در حقیقت طراح منظر که بیننده را امر به ایستادن، گردش به چپ و یا راست و دید عمودی یا افقی میکند. قرار دادن مجسمه ها، اشیاء کهنه تاریخی مانند خمره، ستون سنگی ، یک درختچه با رنگ قرمز در چمن با زمینه سبز یک فواره، و یا…. هر عنصری که بیننده ار میخ کوب کند محورهای دید وی را تعیین مینماید.
مقیاس
تمام عناصر طراحی منظر از نظر اندازه همخوانی داشته باشد، یا بعضی بیننده ار عمداً برای مشاهده یک شئ در یک نقطه خاص متوقف میسازد. یا وی را از دیدن دیگری منع میکند، کلیه این عبور ومرورها و انتقال وسائل آشپزخانه به محل نشستن و قرار دادن ابزار در اطاقک مخصوص بخود و محل کلید برق و هدایت آب به آبشار و برکه مصنوعی همه و همه گذرگاه ارتباطی لازم دارند که به طریقی منطقی و اصولی با همدیگر ارتباط برقرار کنند.
توالی
بر حسب اینکه میخواهید بیننده بدون مشاهده مناظر فوراً به درب ساختمان برسد یا در راه توقف کند درختکاری آن متفاوت و ترتیب و توالی و نوع و ارتفاع و رنگ و… میتواند بیننده را بطرف ساختمان بکشاند. یا وی را برای مشاهده مناظر میخ کوب کند.
معمولاً سرحد و مرز طرح با همسایه بوسیله دیوار مسدود میگردد، انواع دیوارها، نرده ها، و پوشانیدن آنها با گیاهان بالا رونده و استاندارد ارتفاع را در بخش دیوار و نرده مطالعه کنید. در اینجا برای یادآوری ذکر میگردد. اگر چه دیوار احساس امن و راحتی را به ساکنین عرضه مینماید اما دید عمودی با مصالح یا بافت سخت دید را آزار میدهند. با دقت آن را با کاشت گیاه تبدیل به بافتی نرم نمود. بهترین دیوار که خود را در هر حال با بافت باغ هماهنگ میسازد. دیوارهای چوبی تخته پوش ها یا داربست های چوبی میباشد.
بطورکلی طراحی منظر یعنی بازی با شکلها هر چیز میبیند شکل یا دایره، چهارگوش، بزرگ و کوچک، تیز، ستونی، مخروطی همه و همه از شکل صحبت میکنند. مطلب قابل ذکر که اشکال مختلف همخوان باهم بکار ببرند.
خانه گنبدی درخت کرونی افرا لازم دارد و ساختمان ویلایی با سقف شیروانی دو طرفه درخت سدروس را خواهان است. زمین شیبدار جاده و پرپیچ و خم را طلب میکند و سختی نسبی چوب نیمکت با ظرافت ونرمی دیوار سبز همخوان است.
