بیماری سفیدک سطحی درخت سیب
این بیماری سفیدک سطحی درخت سیب نیز در سراسر دنیا شیوع و بطوریکه اکثر باغهای سیب را تحت تاثیر قرار میدهد. میزان خسارت آن بعد از بیماری قارچی درخت سیب لکه سیاه در درجه دوم اهمیت است. خسارت سفیدک سطحی سیب، ناشی از توقف رشد شاخه، آسیب شدید شکوفه و ریزش بیش از حد آنها و افت چشمگیر محصول و تشدید زنگار روی سیبهای حساس مانند گلدن است. سفیدک پودری در سال ۱۳۷۶ در چند ناحیه ارومیه بصورت اپیدمی درآمد. شدت بیماری سفیدک پودری سیب در مناطق مختلف، فرق میکند.
بیماری قارچی درخت سیب معمولاً شدید میباشد. خسارت نیز زیاد است. این قارچ ابتدا در شاخه جوان، انتهایی شاخه بزرگ و پاجوشها ظاهر و سپس به شکوفه و میوه سرایت میکند. عضو مبتلا به بیماری از قشری آردی سفید چرک یا خاکستری میپوشاند. آلودگی ابتدا در سطح تحتانی برگها ظاهر و باعث ناصافی و پیچدیگی برگها میشود.
pososphaera leucotriea
در ادامه با گسترش بیماری، تمام سطوح برگها را فرا میگیرد. برگهای مبتلا به بیماری طویلتر و نسوج آنها ترد و شکننده و رشد آنها متوقف و زودتر از موعد ریزش میکنند. عامل بیماری نوعی قارچ به نام pososphaera leucotriea است. که در مرحله کنیدی به اٌیدیوم آردی معروف هست. قارچ با تولید رشته که به داخل نسوج گیاهی، اعم از برگ، گل و میوه میفرستد. از شیره غذایی آنها تغذیه میکند. اسپورهای تابستانه با کنیدی قارج به تعداد فراوان روی کنیدیوفورهای که از رشته میسلیوم بوجود آمدند. قرار می گیرند.
هر کنیدی فورممکن است بطور نامحدودی تولید کنیدی میکند. کنیدی بیضوی کشیده و بیرنگ میباشد. کنیدی ها بعد از تماس با سطح میزبان چنانچه شرایط مناسب باشد. جوانه و شروع به رشد خواهند کرد. کنیدی ها توسط باد تا فاصله بیشتر از ۱۰۰۰ متر منتشر میشوند. این قارچ در دمای ۳۲-۴ درجه سانتیگراد قادرش به رشد و در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد در اوقات روز از رشد بیشتری برخوردار است. شیوع وخسارت این قارچ در برخی از مناطق بگونه ای است که مبارزه شیمیایی الزامی میباشد.
عملیاتی نظیر قطع و حذف مرتب پاجوشهای مبتلا به بیماری، خودداری از هرس شدید سبز، هرس سرشاخه ها در پاییز بعد از توقف رشد و انتقال آنها به بیرون باغ و سوزانیدن آنها تا حدودی بسیار زیادی از میزان آلودگی میکاهد. جهت پیشگیری و کنترل عامل بیماری قارچی درخت سیب میتوان از انواع سموم گوگردی محلول در ابتدای فصل بهار و قبل از شروع آلودگی روی شاخه و برگهای جدید و جوان استفاده نمود. محلول پاشی باید قبل از شکوفه ها شروع و بلافاصله بعد از اتمام گلریزان تکرار شود. سمومس نظیر کاراتان، تریمیدال، پنکونازول، استروبی و فلینت از مهمترین قارچ کشهای موثر در سفیدک پودری سیب محسوب میشوند.
بیماری پوسیدگی سفید ریشه درختان
این بیماری قارچی بنام روزالینا معروف است. دامنه انتشار بیماری قارچی درخت سیب بالا و در بیشتر مناطق میوه خیز کشور انتشار دارد. از نشانه اولیه بیماری میتوان به زردی برگها قبل از خزان و ریزش پیش از موعد آنها، ریزش گل و میوه، تغییر رنگ پوست تنه به رنگ قهوه ای مایل به قرمز اشاره نمود. این بیماری قارچی درخت سیب باعث افت چشمگیری محصول و در ادامه درخت را از پای در میاورد. معمولاً ۳-۲ سال بطول می انجامد. تا یک درخت بارور را از بین ببرد.
ابتدا رشد درختان را متوقف و در ادامه برگها کوچکتر از حد معمول و در نهایت میوه های ریز و فراوان با سرشاخه خشک روی درختان بوجود می آیند. این علائم در قسمتی از درخت که ریشه مربوط به آن مورد تهاجم قارچ قرار و قابل مشاهده باشد. در حالیکه سایر شاخه ها در ظاهر سالم به نظر میرسند. میسلیوم قارچ به هیچ وجه روی درخت و خارج از خاک دیده نمیشود. بلکه همواره در زیرزمین، ابتدا به ریشه نازک حمله و سپس بطرف ریشه اصلی در ریشه پوسیده و گاهاً به شکل توده میسلیوم متراکم در خاک یا چسبیده به بقابای ریشه، زنده بماند. همچنین زمستان گذارنی کند.
عفونت با نفوذ مستقیم ریشه سیب
عفونت با نفوذ مستقیم ریشه فعال به داخل ریشه کوچک اتفاق میافتد. قارچ عامل بیماری از طریق تماس ریشه عفونی با ریشه سالم درختان مجاور، پخش قطعات ریشه پوسیده عفونی، خاک، آب و نهال عفونی انتشار مییابد. در کشورمان این بیماری در اغلب مناطق میوه خیز بویژه اصفهان، مشهد، کرج، حومه تهران و نوشهر، ساری، یزد، شیراز، گرگان، قزوین، فسا، همدان، خوانسار و تبریز دیده میشود. از مهمترین میزبانهای بیماری پوسیدگی ریشه به انواع درختان میوه و درختان غیرمثمر اشاره کرد.
خسارت ناشی از بیماری قارچی درخت سیب در خزانه ها معمولاً زیاده و در مدت زمان کوتاهی ریشه نهال در اثر حمله قارچ منهدم و نهال سبز خشک میشود. جهت ابتلای نهالها به قارچ عامل بیماری کارشناسان توصیه میکنند. که ریشه آنها را قبل از کاشت در محلولی با فرمول زیر فرو برده و سپس عمل کشت را انجام داد. بنومیل به میزان ۳۰۰ گرم، خاکستر یا خاک رس نرم به میزان ۱۰ کیلوگرم، پهن الک خشک به میزان ۵ کیلو گرم و آب به میزان ۱۰۰ لیتر.
عواملی نظیر کشت عمیق درختان بالاخص در اراضی با بافت سنگین و رسی، آبیاری غرقابی که باعث افزایش رطوبت در منطقه ریشه میشود. باعث توسعه قارچ عاملی بیماری قارچی درخت سیب خواهد شد. از مهمترین روشهای کنترل بیماری میتوان به انتخاب نهالهای سالم و عاری از بیماری، ضدعفونی خاکهای آلوده با محلول متیل برماید اجتناب از کشت عمیق نهالها اشاره نمود.
شانکر سیتوسپورائی سیب
این بیماری بنام بیماری دارخور سیب معروف است. شانکر سیتوسپورایی در اغلب مناطق سیب خیز جهان از جمله امریکا و اروپا شیوع دارد. در ایران بیماری مزبور در باغهای سیب واقع در کوهپایه و مناطق سردسیری نظیر سمیرم اصفهان، شهر ستانک و ارنگه استان تهران، همدان، زشک مشهد، قزوین، آذربایجان شرقی و غربی شیوع بیشتری دارد.
علائم بیماری قارچی درخت سیب شامل ایجاد لکه کوچک و بزرگ نکروزه و روی شاخه ها و تنه میباشد. که در نهایت این لکه ها بزرگتر و سطح آنها ترک برمیدارد. در نتیجه آن بافت چوب پنبه ای زیر پست تغییر رنگ و به تدریج شاخه ها و درخت خشک میشود. قارچ عامل بیماری برای ایجاد آلودگی احتیاج به راه نفوذ دارد. آلودگی از طریق محل قطع شاخه هرس یا شکسته در اثر برداشت محصول و زخم ایجاد و وارد گیاه میشود.
عوامل حیات بیماری قارچی درخت سیب
- به شکل میسلیوم در بافتهای پوست عفونی اطراف شانکرهای ایجاد و روی شاخه درختان آلوده سیب.
- بصورت پیکنید و بندرت پریتس در متن شانکرها و سرشاخه آلوده روی درخت.
- پیکنید و پریتس روی شاخه ها و سرشاخه عفونی بریده و انبار در حاشیه باغها.
از مهمترین اقدامات کنترل بیماری قارچی درخت سیب میتوان به تراش دقیق شانکرهای موجود در روی شاخه ها و تنه درخت و بافت آلوده آنها و سمپاشی درختهای مزرعه با قارچ کشهای جذبی مناسب همزمان با سمپاشیهای توصیه علیه کرم سیب اشاره نمود.
بیماری های پوسیدگی طوقه
یکی از مهمترین امراضی که به درختان صدمه وارد میاورد. بیماری پوسیدگی طوقه است. در سراسر دنیا شیوع دارد. این بیماری علاوه بر سیب به طوقه درختان پسته، گیلاس، مرکبات نیز حمله میکند. از علائم مهم بیماری پوسیدگی طوقه، میتوان به وجود زخم شبیه شانکر دورطوقه و تنه درخت در ناحیه مجاور خاک و گاهاً روی شاخه پایین اشاره نمود.
این علائم معمولاً از پنجاه سالگی به بعد ظاهر میشوند. عامل بیماری قارچی بنام فیتوفتوراکه اسپورهای آن بعد از زمستان گذارنی، در اوایل بهار در دمای ۱۷ درجه جوانه زنی و لوله زایا از آنها خارج و وارد نسوج گیاه میزبان میشود. جهت انتشار قارچ عامل بیماری، محیط مرطوب و دمای بالا ضروری است. در اثر برخورد قطرات باران نیز، اسپورهای روی طوقه درخت و از راه زخمهای موجود وارد نسوج درخت میشوند. برای مبارزه با این بیماری باید طوقه و تنه درختان را با قارچ کشهای مسی نظیر کاپتان ضد عفونی کرد.
پوسیدگی ریشه ناشی از حمله قارچ عسلی
این قارچ معمولاً در پای درختان مبتلا بشکل کلاهکهای عسلی رنگ در فصل پاییز اطراف طوقه روی ریشه های کاملاً پوسیده. ظاهر میشوند. قارچ عسلی باعث پوسیدگی ریشه نیز میشود. که در نتیجه درخت مبتلا به بیماری از بین خواهد رفت. درختان جوان ۲-۵ ساله براثر حمله این قارچ سریعتر دچار مشکل و در ادامه خشک میشوند.
رطوبت و درجه حرارت دو عامل مهم در گسترش قارچ عامل بیماری محسوب میشوند. از نشانه ظاهری آن میتوان به ضعف عمومی درخت اشاره نمود. که در مراحل اولیه با زردی برگها و خزان نا به هنگام آنها شروع میشود. برگها و میوه نارس به حالت خشک روی درخت تا پاییز میمانند. در درختان مسن و تنومند این علائم روی تمام درخت دیده نشود.
عامل بیماری مزبور قارچی است. به نام آرمیلاریا که انتشار و سرایت آن از طریق رشته های طنابی شکل انجام میشود. انتقال عامل بیماری علاوه بر آب از طریق بقایای چوبی و تنه آلوده و جابجایی خاک آلوده انجام میگیرد. از قارچ کشهای مهم جهت مبارزه با این بیماری میتوان به بنومیل و توپسین اشاره نمود.
بیماری ویروس موزائیک سیب
این بیماری قارچی درخت سیب در اغلب کشورهای اروپائی، امریکای شمالی، امریکای جنوبی، هند، ژاپن و استرالیا گزارش شدست. در ایران نیز موزائیک سیب در اطراف کرجو شهریار روی ارقام شفیع آبادی و گلاب بوسیله منوچهری در سال ۱۳۴۷ گزارش شدست. بیماری موزائیک سیب بصورت تغییر رنگ برگها و ابلق آنها ظاهر میشود.
از مهمترین نشانه بیماری قارچی درخت سیب مزبور میتوان به بروز خال لکه موزائیکی اشاره کرد. که قسمت یا تمامی پهنک برگ را احاطه میکند. لکه ها ممکن ست سفید، زرد یا سبز روشن وبه اشکال مختلف باشند. ویروس عامل بیماری دارای نژادهای متعددی است. با شدت بیماری لکه ها به رنگ سیاه (نگروتیک) درآمد. قسمتهای از برگ سوراخ و ریزش مینماید.
این بیماری محصول تولید و در واحد سطح بمیزان قابل توجهی میکاهد. احتمال انتقال ویروس عامل بیماری از طریق پیوند امکانپذیرست. عامل این بیماری ویروس موزائیک سیب است. نوعی ویروس دیگر در تولار آمریکا از درختان بسته به نژاد ویروس و بزرگ سیب و کوچکی گیاه مورد آزمایش تغییر میکند. حداقل دوره کمون بیماری روی سیب الیزابت ۳ هفته گزارش شدست.
علائم اولیه در فصل بهار و اوایل تابستان ظاهر و با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده میباشد.
